Podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie i w trakcie małżeństwa

Podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie. Rozwód, podobnie jak małżeństwo, wymaga ścisłej współpracy zaangażowanych stron. Jest to ważne, ponieważ orzeczenie przez sąd końca związku małżeńskiego nie zawsze oznacza zamknięcia wspólnych spraw. Jedną z nich jest wspólny majątek. Jak wygląda podział majątku wspólnego po rozwodzie? Czy podziału majątku można dokonać jeszcze w trakcie trwania małżeństwa? Czy podziału majątku można dokonać wraz z rozwodem ?

 

Czym jest majątek wspólny?

Na początku warto wyjaśnić, co wchodzi w zakres majątku wspólnego małżonków. 

W momencie zawarcia związku małżeńskiego – o ile małżonkowie nie zdecydowali o rozdzielności majątkowej (zwanej potocznie intercyzą) – powstaje tzw. wspólność majątkowa małżeńska. Oznacza to, że wszystkie dobra, które małżonkowie nabyli (razem lub osobno) w trakcie trwania małżeństwa, są wspólne. Dobra te to np.:

  • dochody (zarobki, ale też np. wpływy z najmu, nawet w sytuacji gdy nieruchomość jest własnością tylko jednego z małżonków), 
  • środki pieniężne gromadzone na kontach, 
  • środki zgromadzone na otwartych lub pracowniczych funduszach emerytalnych, 
  • nieruchomości,
  • ruchomości (m.in. meble, sprzęt elektroniczny, RTV i AGD, samochód itp.).

W zakres majątku wspólnego nie wchodzi to, co nazywamy majątkiem osobistym, a więc wszystkie dobra nabyte przez jednego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego, a także te, które otrzymał (również w czasie trwania małżeństwa) w ramach dziedziczenia lub darowizny, odszkodowania bądź zadośćuczynienia.

Majątkiem osobistym są też wszelkie premie, nagrody i prawa autorskie, a także przedmioty nabyte w zamian za majątek osobisty oraz przedmioty użytku osobistego (takie, z których korzysta wyłącznie jeden małżonek, np. okulary czy wózek inwalidzki). Szczegółowy wykaz przedmiotów osobistych znajduje się w art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

 

Kiedy dochodzi do podziału majątku wspólnego?

Podział majątku wspólnego może być przeprowadzony w ramach postępowania rozwodowego lub po jego zakończeniu (nawet kilka lat później). W tym drugim przypadku podziału majątku można dokonać drogą sądową (postępowanie sądowe) lub polubownie (w formie umowy pisemnej między byłymi małżonkami bądź aktu notarialnego, jeżeli do podziału są nieruchomości lub inne prawa wymagające tej formy prawnej). 

Nie oznacza to jednak, że w trakcie trwania małżeństwa nie możemy w żaden sposób zmienić naszej sytuacji majątkowej. Do podziału majątku może dojść także w trakcie trwania związku małżeńskiego. Wymaga to jednak wcześniejszego wprowadzenia rozdzielności majątkowej. Możemy to zrobić w dowolnym momencie trwania małżeństwa. 

Co ważne, co do zasady, nie ma obowiązku podziału majątku wspólnego.

 

Jak wygląda podział majątku wspólnego? (formalności)

Jeżeli decydujemy się na podział majątku wspólnego po rozwodzie drogą sądową, konieczne jest złożenie wniosku o podział majątku wspólnego. Wniosek składamy do sądu rejonowego właściwego ze względu na położenie majątku lub, w przypadku śmierci jednej ze stron, do sądu “spadku”). Wniosek powinien zawierać wykaz składników majątku wspólnego małżonków, ich wartość oraz wskazywać osoby, która dane dobro wspólne otrzyma.

Przygotowanie dokumentu jest pracochłonne i wymaga dużej precyzji oraz wiedzy, dlatego warto zadanie to zlecić adwokatowi. Oczywiście, w tych sprawach zapraszam do skorzystania z mojego wsparcia.

Wzór wniosku o podział majątku wspólnego po rozwodzie znajdziesz na mojej stronie TUTAJ.

 

Jak wygląda sprawa o podział majątku w sądzie?

Sąd rozstrzyga, jakie są udziały stron w majątku wspólnym (czy są równe, czy nierówne), co dokładnie wchodzi w zakres majątku wspólnego oraz w jaki sposób je sprawiedliwie podzielić. Jeśli nie ma możliwości podziału majątku zgodnie z udziałami, sąd od osoby, która dostała ponad swój udział, może zasądzić stosowne dopłaty na rzecz drugiej strony. Sąd może też rozliczyć poczynione nakłady z majątków osobistych na majątek wspólny i na odwrót.

 

Ile trwa sprawa w sądzie o podział majątku wspólnego po rozwodzie? 

Przebieg i czas trwania podziału majątku wspólnego zależy od wielu czynników, m.in.:

  • sposobu podziału majątku (czy małżonkowie dokonują go polubownie, czy nie),
  • ilości, charakteru i wartości składników majątku (ile majątku jest do podziału, jakie dobra wchodzą w jego zakres, jaka jest ich wartość),
  • zaangażowania i współpracy stron (o wiele trudniej dzielić majątek, gdy strony nie są otwarte na sprawiedliwy podział, a w grę wchodzą silne emocje).

Z mojego doświadczenia wynika, że sprawy o podział majątku zazwyczaj nie kończą się szybko. Im większy konflikt między stronami, a także im więcej składników majątku, co do których należy przeprowadzić szereg dowodów, tym dłuższe jest postępowanie. Niektóre trwają latami.

 

Jak polubownie podzielić majątek wspólny?

To zależy, co wchodzi w zakres majątku wspólnego. Jeśli w skład majątku wspólnego nie wchodzą nieruchomości lub inne składniki, które wymagają do przeniesienia ich własności formy aktu notarialnego, strony mogą zawrzeć zwykłą umowę pisemną. W takiej umowie wyszczególnione muszą być składniki majątku wspólnego i sposób ich podziału (krótko mówiąc, co kto i kiedy otrzymuje).

Gdy konieczny jest akt notarialny, udajemy się do notariusza, który sporządza stosowny dokument, zawierający powyższe ustalenia.

Istnieje także możliwość zgodnego/wspólnego wniosku do sądu o podział majątku. Opłata sądowa jest wtedy mniejsza (wynosi 300 zł, a nie – jak w przypadku “zwykłego” wniosku o podział majątku wspólnego – 1000 zł). 

 

Czy do podziału majątku potrzebny jest adwokat?

Chociaż podziału majątku wspólnego po rozwodzie można dokonać polubownie (czyli kolokwialnie mówiąc, dogadać się między sobą), udział adwokata w sprawie jest bardzo ważny (szczególnie jeśli jednak udajemy się ze sprawą do sądu lub notariusza). Adwokat najlepiej zadba o nasze interesy, zwróci uwagę na aspekty sprawy, o których – z niewiedzy lub w natłoku emocji – nie pomyślimy, pomoże opracować strategię działania i spokojnie przeprowadzi nas przez cały proces. 

Zachęcam do spotkania i omówienia szczegółowo planowanych działań w zakresie podziału majątku wspólnego po rozwodzie ze mną. Nie wiesz, jak przygotować się do takiej konsultacji? Przeczytaj wpis Pierwsza wizyta u adwokata w sprawie rozwodu – jak się do niej przygotować?